Warto podkreślić, że nieodpowiednie natężenie światła w pracy może mieć daleko idące konsekwencje, które mocno wykraczają poza problemy z pogarszającym się wzrokiem. Czym zatem grozi nieodpowiednio mocne oświetlenie stanowiska pracy?
Oświetlenie w pracy, czyli gwarant efektywności i bezpieczeństwa
Niewystarczające oświetlenie miejsca pracy może być dla pracowników niebezpieczne i nieść ze sobą daleko idące konsekwencje. Warto zaznaczyć, że spowodowane jest to specyfiką funkcjonowania ludzkiego organizmu. Światło wyznacza w naturalny sposób nasz rytm dobowy. Przez tysiące lat, jedynym wyznacznikiem rytmu dnia i nocy było nasze naturalne źródło światła, czyli słońce. Kiedy mózg rejestruje zmniejszoną dawkę światła docierającą do źrenicy, to wówczas do krwi uwalniana jest melatonina, czyli hormon snu. To właśnie dlatego jesteśmy senni podczas zmroku. Dziś jesteśmy całkowicie niezależni od naturalnego źródła światła, ponieważ oświetlenie elektryczne pozwala nam na pracę nie tylko po zmierzchu, ale także późną nocą. Miejsca pracy, które nie są wystarczająco dobrze oświetlone, bardzo negatywnie wpływają na pracowników. Nieodpowiednia ilość światła na stanowisku pracy sprawia, że pracownik odczuwa pogłębiające się znużenie, zmęczenie, apatię i rozkojarzenie. Jest to bardzo niekorzystne zarówno dla pracownika, jak i dla firmy, ponieważ mniejsza efektywność pracowników realnie przekłada się na gorsze wyniki. Warto wyraźnie podkreślić, że zbyt słabe oświetlenie miejsca pracy w przypadku branż, w których pracownik pracuje z ciężkim sprzętem, może prowadzić do zagrożenia zdrowia lub nawet życia. Podczas pracy w magazynie, na taśmie fabrycznej, czy w warsztacie samochodowym, brak koncentracji może skończyć się fatalnie. Dlatego też pomiary oświetlenia na stanowisku pracy stanowią nieodłączny element dbania o efektywność pracy całego zespołu.
Jak często trzeba wykonywać badania oświetlenia na stanowisku pracy?
Jeśli chodzi o częstotliwość pomiarów oświetlenia w pracy, to nie ma odgórnie narzuconej reguły, ponieważ takie pomiary oświetlenia powinny odbywać się zawsze, gdy w miejscu pracy odbył się remont, wymiana okien lub instalacji świetlnej. Wówczas takie badanie powinno być przeprowadzone wyłącznie przez profesjonalistów, którzy rzetelnie i szybko zbadają poziom natężenia światła na konkretnych stanowiskach pracy. Warto w tym miejscu dość wyraźnie podkreślić, że takie pomiary oświetlenia mogą zostać także zainicjowane przez samego pracownika. Jeśli pracownik zgłosi dyrekcji, że jego stanowisko pracy jest niewystarczająco dobrze doświetlone, to wówczas przełożony jest zobowiązany do zlecenia wykonania takiego badania natężenia światła. Jakość oświetlenia ma realny wpływ na bezpieczeństwo oraz efektywność pracowników, dlatego też tak istotne jest, aby pomiary oświetlenia na stanowisku pracy przeprowadzane były regularnie.
W kontekście ergonomii pracy nie bez znaczenia pozostaje także barwa i temperatura światła. Oświetlenie o barwie zbliżonej do światła dziennego, czyli o temperaturze barwowej w przedziale 4000–6500 K, sprzyja koncentracji i ogranicza uczucie senności. Właśnie dlatego takie światło stosuje się najczęściej w biurach, halach produkcyjnych czy placówkach edukacyjnych. Z kolei zbyt ciepła barwa światła, kojarzona z relaksem i wypoczynkiem (2700–3000 K), może w środowisku pracy wprowadzać niepotrzebną ospałość. Dlatego oprócz samego natężenia światła równie ważne jest jego dostosowanie do rodzaju wykonywanej pracy – inne parametry będą odpowiednie dla stanowiska komputerowego, a inne dla prac manualnych czy precyzyjnych.
Warto pamiętać, że inwestycja w dobre oświetlenie to nie tylko spełnienie wymogów BHP, ale przede wszystkim krok w stronę budowania świadomej, zdrowej i efektywnej kultury pracy. Nowoczesne systemy oświetleniowe pozwalają na sterowanie natężeniem i barwą światła w zależności od pory dnia, co jeszcze bardziej wspiera naturalny rytm biologiczny człowieka. Coraz więcej firm zdaje sobie sprawę z wpływu środowiska pracy na efektywność, zdrowie i dobrostan pracowników – dlatego regularne badania natężenia światła to dziś nie tylko obowiązek, ale i element odpowiedzialnego zarządzania firmą.
| Pytanie | Odpowiedź |
|---|---|
| Dlaczego odpowiednie oświetlenie w pracy jest tak ważne? | Ponieważ wpływa na koncentrację, samopoczucie, efektywność i bezpieczeństwo pracownika – szczególnie przy pracy fizycznej i precyzyjnej. |
| Jakie są skutki zbyt słabego oświetlenia? | Znużenie, senność, spadek wydajności, bóle głowy, pogorszenie wzroku oraz wzrost ryzyka wypadków przy pracy. |
| Czy zbyt mocne światło też może być szkodliwe? | Tak – może powodować zmęczenie oczu, bóle głowy, podrażnienia i trudności z koncentracją. |
| Jak często należy badać natężenie światła w pracy? | Po remoncie, wymianie oświetlenia lub okien, oraz zawsze na zgłoszenie pracownika. Badania warto wykonywać regularnie profilaktycznie. |
| Kto przeprowadza pomiary oświetlenia na stanowiskach pracy? | Uprawnione firmy lub specjaliści, np. AXO24, z użyciem luksomierzy spełniających normy. |
| Czy pracownik może poprosić o badanie oświetlenia? | Tak – ma prawo zgłosić niedostateczne oświetlenie, a pracodawca ma obowiązek zareagować i zlecić pomiar. |
| Jakie normy obowiązują w Polsce w zakresie oświetlenia stanowisk? | Podstawową normą jest PN-EN 12464-1, określająca wymagania dla oświetlenia wnętrz miejsc pracy. |
| Czy barwa światła ma znaczenie? | Tak – chłodniejsze światło (4000–6500 K) wspiera koncentrację, ciepłe (2700–3000 K) sprzyja relaksowi i może obniżać produktywność w pracy. |
| Czy oświetlenie może wpływać na rytm dobowy? | Tak – niedobór światła stymuluje wydzielanie melatoniny, co wywołuje senność, nawet w ciągu dnia. |
| Czy dobre oświetlenie może zwiększyć produktywność firmy? | Tak – poprawia skupienie, zmniejsza liczbę błędów i zmęczenie, co przekłada się na lepsze wyniki pracy i mniejsze ryzyko wypadków |
